اسلام آباد(بيورو رپورٽ)ناڻي واري وفاقي وزير اسحاق ڊار قومي اقتصادي سروي 24-2023ع جاري ڪري ڇڏيو، جنهن موجب هلندڙ مالي سال ۾ معاشي ترقي جي شرح 0.29 سيڪڙو رهي.ان موقعي تي ڳالهائيندي اسحاق ڊار چيو ته اسان سمورا قرض وقت تي ادا ڪيا، درآمدات ۾ خوراڪ ۽ دوائن کي ترجيح ڏني وئي.هن چيو ته رپئي جي قدر ۾ گهٽتائي سان سمورا مسئلا پيدا ٿين ٿا، مهانگائي وڌي ٿي، ايڪسپورٽ نه ٿي وڌي، جڏهن آءٌ آيو هوس ته ڊالر جي اصل قيمت 200 رپين کان به گهٽ هئي، اڄ به ڊالر جي قيمت ۾40 کان 45 رپيا گهٽتائي جو امڪان آهي. اسحاق ڊار وڌيڪ چيو ته ماڻهو پنهنجو پئسو ڊالر ۽ سون ۾ نه وجهن، اهو فائدو نه ٿيندو، رپئي جي قدر ۾ گهٽتائي سان مهانگائي ٿيندي آهي ۽ سود جي شرح وڌي ويندي آهي، جيڪي چون ٿا ايڪسپورٽ وڌن ٿا، مون کي خبر ناهي ته اهي ڪير آهن. ناڻي واري وزير چيو ته ماڻهو پريشان آهن، مارڪيٽ جو تاثر ناڪاري آهي، جڏهن مان آيو هوس ته چيو ويو هو ته ڊالر جي قيمت 200 رپيا ٿي ويندي، ان وقت ڊالر جي حقيقي قيمت 197 رپيا هئي، هن چيو ته حقيقي مٽا سٽا جي شرح 240 هئڻ گهرجي، پاڪستان ۾ جيڪو ڪجهه ٿي رهيو آهي ان جي ڪري ڊالر 40 کان 45 رپيا مهانگو آهي، اسان جي ڪرنسي جي قدر گهٽ ٿي رهي آهي، ڊالر جي قيمت مصنوعي طور تي اوور ويلو ڪئي وئي آهي.اسحاق ڊار چيو ته پاڪستان پنهنجون سموريون ادائگيون وقت تي ڪندو، سخت اقتصادي پاليسي جاري رهندي، اسلامي بينڪنگ کي فروغ ڏيڻ جي ڪوشش ڪري رهيا آهيون.هن چيو ته هلندڙ مالي سال جولاءِ کان مئي تائين مهانگائي 29 سيڪڙو رهي، ايف بي آر ڏکين حالتن باوجود سٺو ڪم ڪيو، هن سال مئي جي آخر تائين ايف بي آر 6210 رپيا ٽيڪس روينيو گڏ ڪيو، ايف بي آر مارچ تائين. 2018 جي آخر ۾ 912,000 نوان ٽيڪس ادا ڪندڙ سسٽم ۾ شامل ڪيا ويا. ناڻي واري وزير سينيٽر اسحاق ڊار قومي اقتصادي سروي پيش ڪندي چيو ته هلندڙ مالي سال ۾ معاشي ترقي جي شرح 0.29 سيڪڙو رهي. ناڻي واري وزارت ۾ منصوبابندي واري وفاقي وزير احسن اقبال سان گڏ سينيٽر اسحاق ڊار قومي اقتصادي سروي 23-2022ع پيش ڪيو،اسحاق ڊار چيو ته گذريل مالي سال انتهائي مشڪل سال هو، اقتصادي سروي شايع ڪرڻ ناڻي واري وزارت جي ذميواري آهي، 2017ع ۾ پاڪستان جي معيشت دنيا جي 24هين معيشت بڻجي وئي هئي ۽ 2022ع ۾ پاڪستان جي معيشت بدقسمتي سان دنيا جي 47 هين معيشت بڻجي وئي.هن چيو ته اسان جن شعبن جو احاطو ڪنداسين انهن ۾ زراعت، ڪيپيٽل مارڪيٽ، صحت، تعليم ۽ مواصلات شامل آهن، جيڪي ميڪرو اڪنامڪ جي ترقي سان گڏ گڏ هلندا آهن.هن چيو ته ٿري ايز کانپوءِ هاڻي فائيو ايز پاليسي تي مستقبل جو روڊ ميپ ٺاهيو ويو آهي، اقتصادي سروي ۾ ميڪرو اڪنامڪ استحڪام جي بحالي جا اشارا شامل آهن، ميڪرو اڪنامڪ استحڪام جي بحالي حڪومت جو مقصد آهي.ناڻي واري وزير چيو ته هو ملڪ کي ان جاءِ تي واپس وٺي وڃڻ چاهين ٿا جتي 2017ع ۾ پهتو هو، حڪومت مجموعي ترقي جي رستي تي هلڻ چاهي ٿي.هن چيو ته جڏهن حڪومت سنڀالي ته ڪرنٽ اڪائونٽ خسارو وڌي رهيو هو، جيڪڏهن اسان حڪومت نه سنڀالي ها ته خبر ناهي پاڪستان ڪٿي بيٺو هجي ها، جڏهن اسان اقتدار سنڀاليو ته اسان جون مالياتي ذميواريون به وڌي رهيون هيون. اسحاق ڊار چيو ته آمدنيءَ جو وڏو حصو سود جي ادائيگين تي خرچ ٿي رهيو آهي، پاڪستان تحريڪ انصاف جي دور ۾ قرضن ۽ واجبات ۾ 100 سيڪڙو اضافو ٿيو، قرضن ۽ سود جي ادائيگين جو انگ 7 هزار ارب رپين تائين پهچي ويو آهي. انهن ڪيسن ملڪ کي وڏو نقصان پهچايو.قومي اقتصادي سروي موجب هلندڙ مالي سال ۾ معاشي ترقي جي شرح 0.29 سيڪڙو رهي، زرعي شعبي جي ترقي 1.55 سيڪڙو جي شرح سان رهي، جڏهن ته صنعتي شعبي جي ترقي جي شرح منفي 2.94 سيڪڙو رهي، خدمتن جي ترقي جي شرح 0.86 سيڪڙو تي گهٽ رهي.رپورٽ موجب ٻوڏ، عالمي کساد بازاري ۽ سخت معاشي فيصلن سبب ترقي جي شرح ۾ گهٽتائي آئي، جولاءِ کان مئي 2023ع تائين مهانگائي جي سراسري شرح 29.2 سيڪڙو رهي، مهانگائي جو وڏو سبب عالمي سطح تي شين جي اگهن ۾ واڌ آهي. مارڪيٽ، جڏهن ته ٻوڏ سبب اهم فصلن جي مهانگائي جو سبب سياسي عدم استحڪام ۽ رپئي جي قدر ۾ گهٽتائي آهي. اقتصادي سروي رپورٽ موجب 10 مهينن ۾ مالياتي خسارو جي ڊي پي جو 4.6 سيڪڙو رهيو، مالياتي خسارو گذريل سال جي ڀيٽ ۾ 4.9 سيڪڙو رهيو، هلندڙ مالي سال ۾ پرائمري بيلنس 99 ارب رپيا سرپلس هو، بنيادي بيلنس جي ڊي پي جو 4.6 سيڪڙو رهيو. گذريل سال جي ساڳئي عرصي ۾ 890 ارب رپيا هئا، خساري ۾ رهي، 10 مهينن ۾ ڪرنٽ اڪائونٽ خساري ۾ 76 سيڪڙو گهٽتائي.اقتصادي سروي موجب ايف بي آر جي ٽيڪس روينيو ۾ جولاءِ-مئي 2023ع ۾ 16.1 سيڪڙو جو اضافو ٿيو، گذريل مالي سال ۾ اهو 5348.2 ارب رپين جي مقابلي ۾ 6210 ارب رپيا رهيو.سروي موجب ڪرنٽ اڪائونٽ خسارو 3.3 بلين ڊالر تائين پهچي ويو، گذريل سال جي ساڳئي عرصي ۾ ڪرنٽ اڪائونٽ خسارو 13.7 بلين ڊالر هو، جولاءِ کان مئي تائين واپاري خسارو 40.4 سيڪڙو جي گهٽتائي سان 25.8 بلين ڊالر رهيو. جولاءِ کان مئي جي درآمدات ۾ 29.2 سيڪڙو جي گهٽتائي، جولاءِ کان مئي جي درآمدات 51.2 بلين ڊالر، جولاءِ کان مئي جي برآمدات ۾ 12.1 سيڪڙو جي گهٽتائي، جولاءِ کان مئي جي برآمدات 25.4 بلين ڊالر، 10 مهينن ۾ ترسيل 13 سيڪڙو گهٽجي 22.7 بلين ڊالر رهي.اقتصادي سروي ۾ ٻڌايو ويو آهي ته جولاءِ کان اپريل تائين سڌي پرڏيهي سيڙپڪاري ۾ 23.2 سيڪڙو گهٽتائي آئي، سڌي پرڏيهي سيڙپڪاري 1170 ملين ڊالر هئي.پيداواري شعبي جي ترقي جي شرح منفي 3.91 سيڪڙو هئي جيڪا گذريل سال 10.86 سيڪڙو هئي جڏهن ته تعميراتي شعبي جي ترقي جي شرح منفي 5.53 سيڪڙو هئي، تعميراتي شعبي جي ترقي جي شرح گذريل سال 1.90 سيڪڙو هئي.بجلي، گيس ۽ پاڻي جي فراهمي سميت صنعت جي ذيلي شعبن ۾ واڌ جي شرح 6 سيڪڙو رهي، جڏهن ته هول سيل ۽ پرچون واپار جي شرح منفي 4.46 سيڪڙو، هول سيل ۽ پرچون واپار جي شرح گذريل سال 10.3 سيڪڙو رهي، ٽرانسپورٽ ۽ اسٽوريج شعبي جي شرح 4.73 سيڪڙو هئي.اقتصادي سروي موجب مجموعي سيڙپڪاري ۾ 10.2 سيڪڙو جو اضافو ٿيو، مجموعي سيڙپڪاري ۾ گذريل سال 29.1 سيڪڙو جو اضافو ٿيو جڏهن ته خانگي سيڙپڪاري ۾ 6.18 سيڪڙو اضافو ٿيو، گذريل سال خانگي سيڙپڪاري ۾ 27.66 سيڪڙو، سرڪاري سيڙپڪاري ۾ 14.10 سيڪڙو، سرڪاري سيڙپڪاري ۾ 39.27 سيڪڙو اضافو ٿيو. گذريل سال قومي بچت ۾ 44.7 سيڪڙو اضافو ٿيو جيڪو گذريل سال منفي 3.8 سيڪڙو هو.
