سيد مختيار علي
هر روز صبح جو سوير جڏهن امڙ پنهنجي ٻارڙن کي سنواري سينگار انهيءَ اميد سان اسڪول ڏانهن موڪلينديون آهن ته اهي پڙهي ڪري پنهنجو مستقبل سنوارين پر جڏهن ان امڙ وٽ پنهنجو ٻچڙو واپس نه اچي ۽ سندس اها خبر ملي ته اسڪول تي دهشتگردن پاران حملو ڪري ٻارڙن ۽ اسڪول جي عملي کي يرغمال بڻايو ويو آهي ته سندن دلين تي ڇا گذريو هوندو ۽ جن به شاگردن کي شهيد ڪيو ويو ته انهن جي والدين لاءِ ان وقت ڇا منظر هوندو، گلڙن جهڙن انهن شاگردن جو آخر قصور ڇا هو، اهڙن بزدل دهشگردن کي آخر ڇا مليو جو هنن امڙين جون جهوليون خالي ڪري ڇڏيون پر سندن حوصلا بلند رهيا ۽ صبر جو مظاهرو ڪيو.
آرمي پبلڪ اسڪول پشاور ڪينٽ جي ويجهو وارسڪ روڊ تي واقع آهي، ۽ آرمي پبلڪ اسڪولن ۽ ڪاليج سسٽم جو هڪ حصو آهي، جيڪو سڄي پاڪستان ۾ 146 اسڪول هلائي ٿو حملي واري ڏينهن، اسڪول ۾ ڪل 1,099 شاگرد ۽ اسٽاف رجسٽرڊ ڪيا ويا حملو 16ڊسمبر 2014 تي، تحريڪ طالبان پاڪستان سان لاڳاپيل دهشتگردن پاران صبح 10:30 وڳي ڪيو ويو جڏهن ته 6 هٿياربند ڌماڪيدار بيلٽون پائي اسڪول جي ڀتين کي ٽوڙي اندر داخل ٿيا. اسڪول ۾ داخل ٿيڻ کان اڳ هٿياربندن سوزوڪي بولان ايس ٽي 41 وين کي باهه ڏئي ڇڏي جنهن ۾ هو سوار ٿي آيا هئا. دهشتگرد پاڻمرادو هٿيار ۽ دستي بم کڻي سڌو ڪمپليڪس جي مرڪز ۾ واقع آڊيٽوريم ڏانهن وڌيا ۽ انهن ٻارن تي انڌاڌنڌ فائرنگ ڪئي، جيڪي اتي فرسٽ ايڊ ٽريننگ تي گڏجاڻي لاءِ گڏ هئا. دهشتگرد، جن ۾ سڀ غير ملڪي هئا، جن ۾ هڪ چيچن، ٽي عرب ۽ ٻه افغاني شامل هئا جيڪي اسڪول ۾ داخل ٿيا ۽ اسڪول جي عملي ۽ ٻارن تي فائرنگ ڪري ڏني. 149 ماڻهن کي شهيد ڪيو ويو جن ۾ 132 اسڪولي ٻارن سميت 8 کان 18 سالن جي عمر جي وچ ۾ هئا، اهو دنيا جو پنجون سڀ کان وڏو اسڪول تي ٿيل حملي جو سانحو آهي. جنهن نه صرف پوري پاڪستان قومي پر دنيا کي به غم زده ڪري ڇڏيو هيو.
پاڪ فوج جي اسپيشل سروسز گروپ (ايس ايس جي) جي اسپيشل فورسز پاران ريسڪيو آپريشن شروع ڪيو، جنهن ۾ سمورن 6 دهشتگردن کي ماريو ويو ۽ 960 ماڻهن کي بچايو ويو. جڏهن ته ان سانحي کانپوءِ پاڪستان دهشتگردي جي خاتمي لاءِ نيشنل ايڪشن پلان جوڙيو جنهن تحت دهشتگردن خلاف سخت ڪارروائيون ڪري دهشتگردن جو خاتمو ڪيو ويندو.
مختلف خبرن جي ايجنسين ۽ مبصرن جي مطابق، حملي جي نوعيت ۽ تياري بيسلان اسڪول جي يرغمالي بحران سان بلڪل ملندڙ جلندڙ هئي جيڪا 2004 ۾ روسي فيڊريشن جي اتر اوسيتيا-الانيا علائقي ۾ ٿي.
دهشتگردن جي ٿيل حملن جي جواب ۾ موت جي سزا تي پابندي ختم ڪئي، 2 ڊسمبر 2015ع تي پشاور سانحي ۾ ملوث چئن دهشتگردن کي ڦاهي ڏني. ان قتل عام ۾ ٻن ٻين شدت پسندن پاڻ کي بم سان اڏائي خودڪشي ڪئي هئي حملي جو ماسٽر مائينڊ عمر خراساني 7 آگسٽ 2022 تي افغانستان ۾ روڊ ڪناري بارودي سرنگ تي ٿيل حملي ۾ مارجي ويو.
ان وقت پاڪ فوج جي (آءِ ايس پي آر) جي ڊائريڪٽر جنرل ميجر جنرل عاصم باجوا موجب دهشتگردن جو ارادو ڪنهن کي يرغمال بڻائڻ نه هو پر هو چاهين پيا ته هو جيترو ٿي سگهي قتل ڪيو وڃي. جيئن ئي دهشتگردن فائرنگ ڪئي، ڪيترائي ماڻهو آڊيٽوريم جي ٻئي پاسي ڏانهن ڀڄي ويا ۽ ٻيا ڪيترائي باغ ۾ مارجي ويا. رپورٽون پڻ سامهون آيون آهن ته شاگرد استادن کي پنهنجي سامهون قتل ٿيندي ڏسڻ تي مجبور هئا ان ۾ پرنسپال طاهره قاضي به شامل هئي، جنهن کي سندس شاگردن جي سامهون ساڙي ماريو ويو. 15 منٽن اندر ايس ايس جي جون ٽيمون اسڪول تي چڙهائي ڪري ٻن طرفن کان پنهنجيون هٿياربند گاڏين ۽ ٽرڪن سميت داخل ٿيون جن فوري طور تي، ايس ايس جي اهلڪارن دهشتگردن کي اڳتي وڌڻ کان روڪيو هٿياربندن اسڪول جي انتظامي بلاڪ ۾ داخل ٿي اتي موجود شاگردن کي يرغمال بڻائي ورتو. انهن مان هڪ کي فوجي اهلڪارن آڊيٽوريم جي ويجهو گوليون هڻي ماريو، جڏهن ته ٻيا پنج انتظامي بلاڪ ۾ داخل ٿيڻ ۾ ڪامياب ٿي ويا. ايمرجنسي ٽراما ٽيمون ۽ آرمي ميڊيڪل ڪور جا يونٽ فوجي بکتربند گاڏين ۾ اسڪول پهتا. ملٽري پوليس جي آرمي ڪور ۽ خيبرپختونخواه پوليس (ڪي پي پوليس) دهشتگردن لاءِ فرار ٿيڻ جا امڪاني رستا بند ڪرڻ لاءِ ڪم ڪيو. ان حملي تي پاڪستان ۾ وسيع ردعمل پيدا ٿيو، عوام، حڪومت، سياسي ۽ مذهبي ادارن، صحافين ۽ پاڪستاني سماج جي ٻين ميمبرن طرفان مذمت جو اظهار ڪيو ويو. پاڪستاني ميڊيا ان واقعي تي سخت رد عمل ظاهر ڪيو، وڏن اخبارن، نيوز چينلز ۽ ڪيترن ئي مبصرن شدت پسندن خلاف، خاص طور تي ٽي ٽي پي خلاف نئين ۽ مضبوط ڪارروائي جو مطالبو ڪيو. ان حملي تي عالمي ردعمل پڻ وسيع ٿيو، ڪيترن ئي ملڪن ۽ عالمي تنظيمن حملي جي مذمت ڪئي ۽ متاثرن جي خاندانن سان تعزيت جو اظهار ڪيو. دنيا جي ڪيترن ئي اهم شخصيتن به حملي جي مذمت ڪئي آهي.
جڏهن ته ان وقت جي وزيراعظم نوازشريف حملي جي مذمت ڪندي ان کي قومي سانحو قرار ڏنو ۽ 3 ڏينهن جي سوڳ جو اعلان ڪيو پر اهو سوڳ صرف 3 ڏينهن نه پر سموري ملڪ لاءِ هميشه جو سوڳ بڻجي ويو. صدر ممنون حسين ۽ چئني صوبن جي وڏن وزيرن حملي تي سخت ردعمل جو اظهار ڪندي ان جي مذمت ڪئي پڻ ڪئي. جڏهن ته آءِ ايس پي آر شهيدن کي خراج عقيدت پيش ڪرڻ لاءِ گانا ”بارا دشمن بنا پھرتا هي“ ۽ ”مونجهي دشمن ڪي بچون کو پرانا هي“ جاري ڪيا ويا جنهن سموري قوم جا ۽ شاگردن جا حوصلا بلند ڪيا ته پنهنجي ملڪ خاطر اڳتي وڌندا رهنداسين انهن بزدل دهشتگردن آڏو ڪڏهن به نه جهڪنداسين.
2015 ۾ خيبرپختونخواه ۾ قتل عام دوران اسڪولي ٻارن جي مارجي وڃڻ کانپوءِ 107 اسڪولن جو نالو تبديل ڪيو ويو. آرمي پبلڪ اسڪول پشاور کي 12 جنوري 2015 تي پاڪستان جي سيڪيورٽي فورسز جي نگراني ۾ ٻيهر کوليو ويو. اسڪول جي شاگردن ۽ متاثرن جو حوصلو بلند ڪرڻ لاءِ ان وقت جي آرمي چيف جنرل راحيل شريف ذاتي طور تي اسڪول جي صبح جي اسمبلي ۾ شرڪت ڪئي ۽ انهن کي يقين ڏياريو ته پاڪستان ۾ اهڙو واقعو ٻيهر ڪڏهن به نه ٿيندو ۽ طالبان جي ارادن کي ٽوڙي ڇڏيو آهي. پاڪستان ۾ هر سان 16 ڊسمبر تي شهيدن کي دعا، يادگار ۽ شمع جي روشني سان خراج تحسين پيش ڪيو ويندو آهي جنهن جي مرڪزي تقريب پشاور جي آرمي پبلڪ اسڪول ۾ منعقد ڪئي وئي، جنهن ۾ متاثرين جي والدين ۽ پاڪستاني فوجي آفيسرن شرڪت ڪئي، جنهن ۾ اسڪول ۽ شهر ۾ داخل ٿيندڙ روڊن تي متاثرين جي تصويرن جي نمائش ڪئي وئي. ان سانحي جي پهرين ورسي کان پاڪستان ۾ ٻارن جو ڏينهن 16 ڊسمبر تائين منتقل ڪيو ويو.
جڏهن ته هر سال 16 ڊسمبر جي ڏهاڙي تي سموري ملڪ اندر ننڍن وڏن شهرن ۾ سول سوسائيٽي، عام ماڻهن ۽ شاگردن پاران تقريبون منعقد ڪري آرمي پبلڪ اسڪول پشاور جي شهيدن کي ياد ڪري کين خراج تحسين پيش ڪيو ويندو آهي. اهو سانحو ملڪ جي هر والدين جي اکڙين ۾ لڙڪ لاڙي ويٺو. جڏهن ته ان وقت ڪارروائي ۾ حصو وٺندڙ پاڪ فوج ۽ قانون لاڳو ڪندڙ ادارن کي پڻ سلام پيش ڪجي ٿو جن بروقت ڪارروائي ڪري انهن بزدل دهشتگردن کي موقعي تي ختم ڪري ڇڏيو ۽ اهو ثابت ڪيو ته پاڪستان طرف ميري اک کڻي ڏسندڙ دشمنن ۽ دهشتگردن جو هر صورت خاتمو ڪيو ويندو.
