9 مئي تي حد ڪئي وئي، هاڻ بنيادي حق ياد اچي ويا، سپريم ڪورٽ

اسلام آباد (بيورو رپورٽ) سپريم ڪورٽ ۾ عام ماڻهن جي فوجي ٽرائل ڪيس ۾ جسٽس مسرت هلالي وڪيل سلمان اڪرم راجا کان پڇيو ته ڇا توهان تسليم ڪيو ٿا ته 9 مئي جو ڏوهه ٿيو هو؟،9 مئي جي حد ڪئي وئي، هاڻي توهان کي بنيادي حق ياد آهن، سپريم ڪورٽ ۾ جسٽس امين الدين خان جي سربراهي ۾ 7 رڪني آئيني بينچ فوجي عدالتن ۾ عام ماڻهن جي فوجي ٽرائلز خلاف انٽرا ڪورٽ اپيلن جي ٻڌڻي ڪئي. ٻڌڻي دوران سزا يافته مجرم ارم جنيد جي وڪيل سلمان اڪرم راجا دليل پيش ڪيا. سلمان اڪرم پنهنجن دليلن ۾ چيو آهي ته برطانيه ۾، ڪورٽ مارشل فوجي آفيسرن پاران نه، پر هاءِ ڪورٽ جي ماڊل تي مقرر ڪيل ججن پاران ڪيو ويندو آهي. ڪمانڊنگ آفيسر صرف هڪ ڪيس کي هڪ آزاد فورم ڏانهن موڪلي سگهي ٿو جيڪڏهن اهو هڪ سنجيده ڪيس هجي. ان تي جسٽس امين الدين چيو ته اسان کي پنهنجي قانون کي ڏسڻو پوندو، برطانيه جي نه. توهان غير ضروري بحث سان وقت ضايع ڪري رهيا آهيو، جسٽس محمد علي مظهر ٻڌڻي دوران ريمارڪس ڏنا ته برطانوي قانون ان جي فوج جي نظم و ضبط سان لاڳاپيل آهي، موجوده ڪيس ۾ ڏوهه عام ماڻهن ڪيو آهي، اهو شهرين تي ڪيئن لاڳو ٿي سگهي ٿو؟ ان تي سلمان اڪرم چيو ته هن ٽرائل جي آزاد ۽ شفاف هجڻ جي حوالي سان برطانوي قانون جي مثال ڏني، جسٽس مسرت هلالي چيو ته التوا ۾ پيل اپيلن ۾ منسوخ ٿيل دفعات جي بحالي جي درخواست ڪئي وئي آهي، جيڪڏهن اسان قانون جي شقن جو جائزو وٺڻ چاهيون ٿا، ته اسان کي بين الاقوامي قانونن کي به ڏسڻو پوندو. جيڪڏهن شقون بيڪار نه هجن ها ته دليل غير لاڳاپيل ٿي سگهن ها، پر هاڻي اهي نه آهن. جسٽس جمال مندوخيل سوال ڪيو ته ڇا موجوده نظام تحت شهري جو ڪورٽ مارشل ٿي سگهي ٿو؟ جنهن تي سلمان اڪرم جواب ڏنو ته شهرين جو ڪورٽ مارشل ڪنهن به حالت ۾ ممڪن ناهي.جسٽس مسرت سلمان اڪرم کان پڇيو ته ڇا توهان تسليم ڪيو ٿا ته 9 مئي جو ڏوهه ٿيو هو؟ حد 9 مئي تي مقرر ڪئي وئي هئي، هاڻي توهان کي پنهنجا بنيادي حق ياد اچي ويا آهن. سلمان اڪرم دليل ڏنو ته آرٽيڪل 184/3 کي محدود نٿو ڪري سگهجي، جوابدارن کي آزاد عدالت ۽ منصفانه ٽرائل جو حق آهي، اي پي ايس جا ماڻهو اڄ به انصاف لاءِ جدوجهد ڪري رهيا آهن، جسٽس امين الدين چيو ته شفاف ٽرائل لاءِ توهان کي آرٽيڪل 8/3 ڇڏڻو پوندو. جسٽس مسرت چيو ته آرمي پبلڪ اسڪول جي ڪجهه ڏوهارين کي ڦاهي ڏني وئي، جڏهن ته جسٽس حسن رضوي چيو ته فوج وٽ هڪ انجنيئرنگ ڪور ۽ هڪ ميڊيڪل ڪور آهي. ٻنهي ڪور ۾ ماهر انجنيئر ۽ ڊاڪٽر آهن. ڇا فوج ۾ عدالتي ڪور به ٺاهڻ گهرجي؟ سلمان اڪرم راجا چيو ته الزام لڳائي ڪنهن شخص کي منصفانه ٽرائل کان محروم ڪرڻ بنيادي حقن جو معاملو آهي. مون تي پي ٽي آءِ جي باني عمران خان سان گڏجي رينجرز اهلڪارن کي قتل ڪرڻ جي سازش جو الزام آهي. جيڪڏهن قانون جون شقون بحال ڪيون ويون ته مون کي ڪرنل جي سامهون پيش ٿيڻو پوندو. ان موقعي تي جسٽس محمد علي مظهر چيو ته توهان جي خلاف ايف آءِ آر ۾ دهشتگردي خلاف دفعات شامل ڪيون ويون هونديون. جسٽس امين پڇيو ته ڇا توهان جي فوجي حراست گهري وئي آهي؟ سلمان اڪرم جواب ڏنو ته منهنجو ڪيس ڇڏي ڏيو، سسٽم اهڙو آهي جو توهان الزام لڳائي سگهو ٿا ۽ ان کي فوجي ٽرائل ۾ وٺي وڃي سگهو ٿا. هن موقعي تي جسٽس مندوخيل چيو ته توهان کي ٻيهر مفروضا نه ٺاهڻ گهرجن. جسٽس مسرت هلالي چيو ته جڏهن 21 هين آئيني ترميم منظور ٿي ته توهان جي پارٽي فوجي عدالتن جي قيام جي حمايت ڪئي، يا مان چوندس ته هڪ سياسي پارٽي 21 هين آئيني ترميم تحت فوجي عدالتن جي حمايت ڪئي. وڪيل سلمان اڪرم راجا جواب ڏنو ته هو عدالت ۾ ڪنهن به سياسي پارٽي جي نمائندگي نه ڪري رهيو هو، هن ان وقت غلط ڪم ڪيو هو، جنهن تي جسٽس مسرت چيو ته مخالف ڌر ۾ اچڻ ۽ اهو چوڻ جو ڇا مقصد آهي ته ماضي ۾ جيڪو ٿيو اهو غلط هو؟ جسٽس جمال مندوخيل ريمارڪس ڏنا ته 21 هين آئيني ترميم ۾ هڪ سٺي ڳالهه اها آهي ته اها سياسي پارٽين تي لاڳو نه ٿيندي. بعد ۾ سپريم ڪورٽ آف پاڪستان جي آئيني بينچ فوجي عدالتن ۾ شهرين جي فوجي ٽرائل خلاف داخل درخواستن جي ٻڌڻي 18 فيبروري تائين ملتوي ڪري ڇڏي.

پهنجو تبصرو موڪليو